12. Pranjali - సుందరకాoడ - తెలుగు- వచస్సు ( 11 va sargamu )

ఓం శ్రీ  రాం              ఓం శ్రీ  రాం                 ఓం శ్రీరాం

                                             శ్రీ మాత్రే నమ:
                                  శ్రీ  రామ చంద్రపరబ్రహ్మనే నమ:

నిద్రిస్తున్న వనితా సీత అని ఆలోచన విడిచి స్వస్త చిత్తుడాయెను
సీతను గూర్చి పలువిధముల ఆలోచించి చింతకు లోనయ్యేను
సీతా మహాసాద్వికి రామునితో విరహితయై నిద్ర అనేది లేకుండెను 
రాముని తలుస్తూ ఎటువంటి ఆహారమును తీసుకోకుండా ఉండెను 

భర్త లేనిచోట ఉన్నసీత ఎట్టి అలంకారము చేసుకోకుండా ఉండెను
పతివ్రత ఐన సీత ఎటువంటి మద్యమును సేవించకుండా ఉండెను  
పరపురుషుని ప్రక్క సీత ఎట్టి పరిస్తితిలో నిద్రించాకుండా ఉండును
హనుమంతుడు ఆమెసీత కాదనిభావంచి సీత కొరకు వెతుకుట ప్రారంభించెను 

దేవతలరాజు ఇందృడు వచ్చి సీతను కామించిన సీత త్రుణీకరించును
సీత రామచంద్రునితో సమానమైన వారు అసలు లేరని వాదించును
సీత సందర్సన కౌతూహలము గల వానరాధిపతి అక్కడ సంచరించెను

సీతను వెదుకుటకు హనుమంతుడు మరలా ప్రయత్నించు చుండెను

పానభూమి యందు కొందరు స్త్రీలు అధికరతితో అలసి యుండెను
మరికొందరు పాటలు పాడుటవల్ల అలసి సొమ్మసిల్లి యుండెను
 నృత్యము చేయుటవల్ల పాదముల నేప్పులతో మూలుగు చుండెను
కొందరు అధికపానమత్తుచే శిధిల శరీరముగలవారై నిద్రించు చుండెను     
అక్కడ వేలకొలది స్త్రీలు వివిధ అలంకారములతో ఉండెను 
కొందరు స్త్రీలు సౌందర్యాదివిషయములగూర్చి ముచ్చటించు చుండెను
గీతములలొని అర్ధములను గూర్చి ఒకరికొకరు చెప్పుకోనుచుండెను
దేశకాలమునుబట్టి తగు విధముగా అక్కడ ఉన్న స్త్రీలు పలుకుచుండెను

రావణుడు ఆవుల మద్య ఉన్నమత్త వృషభమువలె ఉండెను
రాక్షసేశ్వరుడు ఆడేనుగులచే పరివృతమైన మదపుటెనుగువలె ఉండెను
రాక్షసరాజు గృహము అంత సర్వకామోపేతముగా ఉండుట గమనించెను
యవ్వనపొంగులతో ఉన్న నారీ సహస్రమును హనుమంతుడు చూసెను

పాన సాలలయండు లేళ్ళు మరియు మహిశములయొక్క మాంస ములను 
సువర్ణ పాత్రలయందు  భజిమ్పబడిన నేమ్మల్లు, కోళ్ళు యొక్క మాంస ములను
అక్కడక్కడ పెరుగు లవణము కలిపినా వివిధములైనమేకపోతూ మాంస ములను 
 ఎనుబందులు, పక్షులు యొక్క మాంసములను హను మంతుడు చూసెను 

తినుటకు సిద్ధముగా ఉన్న కొక్కర మాంసములను 
అనేక రకములుగా తయారు చేసిన మేక మాంసములను
కొమ్ము చేపలను, కుందేటి మాంసమును, గొర్రెమాంసమును
సగము తిన్న దున్నబోతు మాంసమును హనుమతుడు చూసెను

ద్రాక్ష దానిమ్మ రసములతో తయారుచేసిన రసమును 
ప్రధానముగా పులుపు ఉప్పు తో చేసిన పదార్ధములను 
పాన పాత్రలయందు పడవేసిన వివిధ ఫలములను 
పుష్పాలతో శోభగా ఉన్న ప్రాంతమును మారుతి చూసెను

పానసాలలయందు అగ్ని లేకుండగనే మండు చున్నట్లు గమనించెను 
      మాంసమును మంచి పాకాది సంస్కారములచే సంస్కరించెను
అనేక పద్ధతులతో భక్షములను తయారుచేసి ఇంపుగా అమర్చేను
అక్కడకొన్ని సయనములు, ఆసనములు ఖలీగ ఉండుట మారుతి చూసెను

దివ్యమైన స్వచ్చమైన అనేక విధములగు సహజ మద్యములను 
వివిధ ద్రవ్యములతో తయారుచేయబడిన కుత్రిమ మద్యమమములను 
అనెకవిధములుగా పోపులు పెట్ట బడిన పదార్ధములను 
బంగారు,స్పటిక పాత్రలతో పానభూమి సొభిల్లు చుండెను  

విప్పపూలు మొదలగు పూలతొ చేయబడిన పుస్పాసవములను
ఖర్జూరపు పళ్ళతో చేయబడిన ఫలాసవములను
 ద్రాక్షపల్లతో  చేయబడిన ద్రాక్షా సవములను
మధుర భరితమైన పదార్ధాలతో పానభూమి సోభిల్లుచుండెను

అక్కడ మద్యముతో నిండిన బంగారు భాండములను
పూర్తిగా త్రాగిన మణులతో చేసిన రక్త పాత్రలను 
వివిధ భాక్షముల్తో నిండిన వెండి పాత్రలను 
సగము త్రాగిన పాత్రలను హనుమంతుడు చూసెను 

ఒక ఆబల మరియొక ఆబల వస్త్రములను అపహరించి నిద్రించు చుండెను 
ఒక యువతి ఆమె వద్దకు చేరి ఘాడముగా ఆలింగనముచేసి నిద్రించు చుండెను       
నిద్రించు చున్న స్త్రీ యొక్క వస్త్రము యజ్ఞాస్వమువలె ఎగురుచుండెను
మందమారుతముచే పై వస్త్రములు మెల్లగా కదులుచుండుట మారుతి చూసెను 

చల్లని చందనములయోక్క మధుర రసముల యొక్క వాసనలను
మద్యముయోక్క, వివిధ పుష్పముల యోక్క వాసనలను
ఘంధ లేపణలు పూసుకున్న వారి వాసనలను
పుష్పకవిమానములో నుండి వచ్చు వాసనలను మారుతి గమనించెను

ఆగ్రుహములొ కొందరు స్త్రీలు నిగనిగలాడుచు శ్యామల వర్ణములు కలిగి ఉండెను
మరికొందరు స్త్రీలు బంగారమువలె మెరుస్తూ స్వేతవర్ణముగలగి ఉండెను
అధిక రతిచే అలసి పోయినా స్త్రీలు ఇంకా అందముగా కనబడుచుండెను 
హనుమంతుడు స్త్రీలను చూస్తు సీత కనారాక దిగులు పడు చుండెను 

హనుమంతునకు ధర్మలోప భయశంకితుడై సందేహము ఉదయించెను  
నిద్రించు చున్న  స్త్రీలను చూచుట మిక్కిలి ధర్మనాశనమని భావించెను   నాదృష్టి ఇంతవరకు ఎన్నడును పరదారులపై ప్రవర్తించ లేదియును
కాని ఇక్కడ  పరదార పరిగ్రహీతయగు రావణుడు చూడబడు చుండెను

ధీరచిత్తుడగు హనుమంతునకు మనస్సునందు ఆలోచన ఉదయించెను
నేను రావణ స్త్రీలనందరును యదేస్చగా చూడ గలుగు చున్నాను
సర్వెంద్రియములకు మనసే కారణము కనుక ఆ మనసే నాకు స్తిరముగా ఉండెను
కాని మానసిక వికారము అనేది  కలుగలేదని హనుమంతుడు తలచెను 

సీతకొరకు నేను మరొక ప్రదేశమునకు పోయి  వేదికెదను 
స్త్రీల మధ్యకు పోయి  స్త్రీలన్దరిని పరిసీలిస్తు సీత కొరకు వేదికేదను
జంతువుబట్టి  అజంతువులు ఉన్న చోట వెతుకు చుండ వలెను
లెల్ల మధ్యకు పోయి స్త్రీలను వెతుకుట ఏమి లాభము కలుగును 

నేను నిష్కల్ముష మైన మనస్సుతో ఈ ప్రాంతమంతా వేదుకు చున్నాను
అంత:పురములో దేవ, ఘంధర్వ, నాగ కన్యలను చుచు చున్నాను
ఎంత వెతికినాను పతివ్రతయగు సీత మాత్రము కాన రాకుండెను 
పట్టు వీడకుండుగా పట్టుదలతో వెతికినా సీత కానవచ్చునని తలంచెను

సుందర క్జాన్దమునన్దు 11 వ స్వర్గము సమాప్తము
    

 


       

                                                                                           

11. Pranjali - సుందరకాoడ - తెలుగు- వచస్సు ( 10 va sargamu )

ఓం శ్రీ  రాం              ఓం శ్రీ  రాం                 ఓం శ్రీరాం

                                             శ్రీ మాత్రే నమ:
                                  శ్రీ  రామ చంద్రపరబ్రహ్మనే నమ:

  రాజభవనము అంతను వెతుకుచూ శయ్యాసనాగారమును చూసెను 
రత్న, స్పటిక, మాణిక్యములతో అలంకరించబడిన మంచములను చూసెను
మంచములు, ఆసనములు, దంతపు నగిషీలతొ చేసిన చిత్రములు చూసెను 
అత్యుత్తమైన సుఘంధ పరిమళాలతో ఉన్న గృహమును మారుతి  చూసెను 

శయనా గృహమునందు ఒక ప్రక్క ఉత్తమమైన వస్త్రములు ఉంచెను 
 మరో ప్రక్క చంద్రునితో సమానమైన శ్వేత చత్రమును ఉంచెను  

అక్కడ శయనము చుట్టూ అశొక మాలలు కట్ట బడి యుండెను

 ఆ ప్రాంతము అగ్నితో సమానమైన వెలుగును హనుమంతుడు చూసెను 

raavanuni varnana 
సాయనముపై  మేఘమువలె ఉన్న రావణుడు నిద్రించు చుండెను  
ఉత్తములైన కుండలములు, హారములు రావణుడు ధరించి యుండెను 
మహాబాహువులు గల రావణుడు ఎఱ్ఱని నేత్రములుకలిగి ఉండెను
బంగారు వస్త్రములు ధరించిన రావణున్ని హనుమంతుడు చూసెను   

 సుఘంధము, ఎర్రచందనము పూసుకున్న రావణుడు నిద్రించు చుండెను
సంజ ఛాయలచే నేర్రబడి, విద్యులేఖాయుక్తమును బోలిన రావణుడు ఉండెను    
స్వేచ్చ సారముగా రూపమును మార్చుకోగల అతని రూపం అందముగా ఉండెను 
వృక్షములతో,పొదలతో నిండియున్న మందర మందార పర్వతమువలె రావణుడుండెను 

రావణుడు రాత్రియందు ప్రియరాన్డ్రతో  క్రీడించి విశ్రాంతిగా నిద్రించెను   
మధుర రసాన్ని  త్రాగిన రావణుడు సుఖముగా నిద్రించు చుండెను 
రాక్షసకన్యలకు ప్రియుడైన రావణుడు ఘాడముగ నిద్రించు చుండెను
వీరుడైన రాక్షసాదిపతిని పవన పుత్రుడగు హనుమంతుడు చూసెను 

తీర్ఘ విశ్వాసములతో బుసలు కొట్టుచున్న సర్పమువలె రావణుడు ఉండెను 
హనుమంతుడు రావణున్ని చూసి భయముతో దూరముగా వెళ్లి చూడ  సాగెను 
 హనుమంతుడు  మరియొక వేదికపైకి ఎక్కి రాక్షస ప్రవరున్ని చూడ సాగెను
 మదపుటేనుగు సెలయేరులో ఉండి నిద్రపోతున్నట్లు రావణుడు ఉండుట చూసెను 

రాక్షసేంద్రుని రెండు భాహువులు ఇంద్రద్వజముల వాలే ఉండెను 
  బాహువులమీద ఇరావతముతొ పొడిచిన గాయములు కనబడు చుండెను 
బుజములమీద విష్ణు చక్ర ప్రహారములు కాన బడుచుండెను 
బలసినదెహమునకు భుజాలుచాలా బలముగా కనబడు చుండెను

రావణుని యొక్క  రెండు భుజములు పర్వత శిఖరములవలె ప్రకాశించు చుండెను 
రావణుని రెండు భాహువులు పర్వతముపై నిద్రించుమహాసర్పముల వలే ఉండెను
రావణుని భాహువులకు   సుఘంద  ద్రవ్యములు పూత పూయ బడి యుండెను
భాహువులకు కుందేటి రక్తమువలె ఎర్రనైన చల్లని ఘంధము పూయ బడి యుండెను

రాసా- పున్నాగ- పుష్పములను బోలి సౌరభము కలదియును
ఉత్తమమము లగు పొగడ పూల వంటి వాసన గలదియును  
మృష్టాన్నరస సంయుక్తమును, మధు పానమును కూడు కొన్నదియును
రాక్షసేన్ద్రుని శ్వాస ఆ గృహము అంతా వ్యాపించుత హనుమంతుడు చూచెను 

రావణుని ముఖము మణులతో ఉన్న బంగారు కిరీటమువలె ప్రకాశించు చుండెను
రావణుని వక్షము మద్య రత్నాలతో ఉన్న ధగ ధగ మెరుస్తూ పెద్ద హారము ఉండెను
రావణుడు  మిక్కిలి విలువగల పసుపు పచ్చని ఉత్తరీయము ధరించి ఉండెను 
రావణుడు మినుముల రాసివలె నల్లని వర్ణముతో, ఎర్రని నెత్రముల ప్రకాశించు చుండెను  

రావణుడు నిద్రిస్తున్నప్పుడు నాల్గు దిక్కులా విద్యుదీపములు వెలుగు చుండెను 
రావణుని యొక్క సర్వావయవాలు  మెరుస్తు యుగ పురుషుడుగా కనబడు చుండెను
రాక్షసుని పాదములవద్ద నిద్రిస్తున్న అతని భార్యలు అప్సరసలగా కనబడు చుండెను 
ఆ స్త్ర్తీల సౌందర్యము ఇంతఅని వర్ణించుట ఆబ్రహ్మాకు కుడా తగునా అనిపించు చుండెను

శ్రేష్టమైన కుండలములు ధరించినవారును 
ఎప్పుడు వాడి పోనీ పూలను ధరించిన వారును 
చంద్రునివలె కాంతి వంతమైన ముఖము కలవారును 
రావణుని భార్యలను వానారాధిపతి చూసెను 

నృత్యవాద్యములనందు నైపుణ్యము కలవాఅరును 
విలువగల బంగారు ఆబరణములు ధరించినవారును
రాక్ససేంద్రుని కౌగిలిలొ చిక్కిన వారును 
రావణుని భార్యలను హనుమంతుడు చూసెను

భార్యలకు వజ్రములతో పొదగబడిన బంగారు కుండలములు ఉండెను 
భార్యల బాహువుల యందు బంగారు కడియములు ధరించి యుండెను 
భార్యల ముఖము ఒక దివ్యమైన వెలుగుగా వెలిగి పోవు చుండెను
భార్యలందరూ నక్షత్రములవలె వేలుగుచున్నట్లు హనుమంతుడు చూసెను 

తీగలాగ సన్నని నడుముగల రానుని భార్యలు మద్యమును త్రాగి ఉండెను 
కొందరు మదము చేతను, అధిక  రతికేళి చేతను అలసి సొమ్మసిల్లి  యుండెను
ఎక్కడ అవకాసము దొరికే అక్కడ ఉన్న స్త్రీలను వారికి కౌగలించుకొని యుండెను  
బలసి యున్న మనోహరమైన స్త్రీలను హనుమంతుడు అక్కడ ఉండుట చూసెను  

 అంగ విన్యాసముతొ, నృత్యము చేసి, అలసినవారును  
న్నృత్యానుకూలముగా అవయవములను ఉంచి నిద్రించు వారును
వీణను వాయిస్తూ, కరచుకొని, వళ్ళు మరచి, నిద్రిస్తున్న స్త్రీలను
 మహానదిలో తెప్పకు చుట్టుకొన్న లతలవలె స్త్రీలు  ఉండెను 

చంకలో గుమ్మేటతో ఒక నీల నేత్రి నిదిరించు చుండెను  
పిల్లవాడ్ని పెట్టుకొని నిద్రించి వాత్చల్యముగల తల్లివలె ఉండెను 
అందమైన అంగములుగల ఒక స్త్రీ తప్పెటను హత్తుకొని నిద్రించు చుండెను
ఆ స్త్రీ ప్రియున్ని ఆలింగనము చేసికొని నిద్రించు కామినివలే ఉండెను

 కమలములవంటి కళ్ళుగల యువతి వేణువును కౌగలించుకొని నిద్రించు చుండెను   
ఆమె  ప్రియతమని ఎకాంత ప్రదేశమునందు గ్రహించి శయనించి ఉండెను

నియతముగా నృత్యముచేయు మరియొక స్త్రీ సప్తతంత్రులు వీణను మీటుచుండెను 

      ఆ  విణను హత్తుకొని ఉన్న స్త్రీ కాంతునితో నిద్రించు భామినివలె ఉండెను 

 మదముతో ఉన్న ఒక స్త్రీ మ్రుదంగమును హత్తుకొని నిద్రించు చుండెను  

బలసిఉన్న ఆ స్త్రీ మృదంగమే భర్త అని భావించి హత్తుకొని నిద్రించు చుండెను

మద్యపానమత్తులో ఉన్న ఒక స్త్రీ తప్పెటను కౌగలించుకొని నిద్రించు చుండెను

కామమత్తులో ఉన్న  స్త్రీలను హనుమంతుడు చూస్తు ముందుకు పోయెను

ఒక స్త్రీ ఆడంబరము అనే వాయద్యమును గట్టిగా బాహు పాశమున బిగించెను 

మరొకస్త్రీ నీటికలశమును బోర్లించుకొని తడిసిన  పుష్పాలవలె శోభిల్లు చుండెను 

ఒక స్త్రీ తనచేతులతో కలశములు బోలిన వక్షోజాలను పాట్టుకొని నిద్రించు చుండెను

పూర్న చంద్రుని మోము గల ఒఅక స్త్రీ మరొక స్త్రీని కౌగలించుకొని నిద్రించు చుండెను 

హనుమంతుడు పచ్చని శరీరకాంతిచే బంగారములా మెరుస్తున్నఒకస్త్రీని చూసెను 
రావణుని ఇష్టసఖి, సౌందర్యవతి అయిన మండోదరి నిద్రించు చున్నదియును 
సౌందర్య యవ్వన్ భూశీతయగు స్త్రీని చూసి హనుమంతుడు సీత అని ఆనందించెను 
శయనంపై ఉన్న ఆమె స్తితిని చూసి వెంటనే హనుమంతుడు దైన్యము పొందెను

హనుమంతుడు వాలముతో నేలపై కొట్టెను 
కపి సహజ స్వభావముతో ముద్దుపెట్టుకొని ఆనందము అనుభవించెను 
హనుమంతుడు గంతులు వేస్తూ  పైకి క్రిందకు పరుగెడుతూ ఉండెను

మారుతి స్తంభములపై ప్రాకుచు, తిరిగి క్రిందకు దూకుచూ ఉండెను

 సుందర కాండము నందు  10 వ సర్గము సమాప్తము

10. Pranjali - సుందరకాoడ - తెలుగు- వచస్సు ( 9 va sargamu )

ఓం శ్రీ  రాం              ఓం శ్రీ  రాం                 ఓం శ్రీరాం

                                             శ్రీ మాత్రే నమ:
                                  శ్రీ  రామ చంద్రపరబ్రహ్మనే నమ:

                        

రాక్షసేంద్రుని మహాభవనము అర్ధ యోజనము వెడల్పుగాను

ఒక  యోజనము పొడవు కలిగి బహు ప్రాసాదములతొ ఉండెను

అక్కడఉన్న భవనములు చూస్తు రావణుని భవనమునకు పోయెను

 విశాల నేత్రములుగల సీత కొరకు హనుమంతుడు  వెతుకు చుండెను

నాలుగు దంతములు, మూడు దంతములు గల ఏనుగులను 

ఏనుగులపై  ఆయుధాలు ధరించిన మహా రాక్షసులను

నాల్గు దిశలు భవనమునకు  రక్షగా ఉన్న రాక్షసులను

లక్ష్మీ సంపన్నుడైన హనుమంతుడు చూసెను 

జాలములో ఉన్న  ఏనుగులను,మోసల్లను, మత్యములను 

 తిమింగలములను, అనేక మైన విష సర్పములను

అ ప్రదేశము గాలికి కదిలే సముద్రము వలే నుండెను 

రాజకన్యలు, అనేక మంది స్త్రీలు గల భవనమును చూసెను 

కుబేరుని వద్దను, ఇంద్రుని వద్దను, చంద్రుని వద్దను 

ఎలక్ష్మీ నివసిమ్చునో ఆ లక్ష్మీ రావణ గృహమునందుండెను 

కుబేర ,యమ,వరుణుల యోద్దగల సకల సమ్రుద్ధములను 

 అంతకన్నా ఎక్కువగా రాక్షస  గృహమున తనరారు చుండెను  

 బ్రహ్మాను తపస్సుచె మెప్పించి కుబేరుడు పుష్పక విమానము పొందెను 
రాక్షసేంద్రుడు పరాక్రమముచే కుబేరుని జయించి విమానము పొందెను 
ఆ విమానమునందు వెండి బంగారము తో నిర్మించిన  చిత్రములుండెను 
తోడేళ్ళచిత్రములతోరత్నాలకాంతులతోఅద్భుతముగావేల్గొందు చుండెను 
  
పుష్పక విమానము మేరు మంధర పర్వతమువలె ఉండెను
ఆకాశము తాకుచున్నాట్లుగా అద్బుతమైన సౌదాలతో ఉండెను 
ఆ విమానము అన్నిదిశలలో అలంకృతమై ఆకర్షిస్తూ ఉండెను
 మనస్సు ను ప్రసాన్తపరిచి సంతోషాన్ని ఇచ్చే విమానమును చూసెను 

అగ్ని= సూర్యులవలె వెలుగొందుతూ సుందరముగా ఉన్నదియును 
హేమ సోపాన సంయుక్త మైన శ్రేష్టమైన విమానమును చూసెను 
ఉత్తమ ఘన్ధముగల రక్త చందన యుక్తమగు విమానముచు చూసెను 
విశ్వకర్మచే విశేషముగా నిర్మించబడిన విమానమును మారుతి చూసెను

పాన భక్ష్య అన్నములవలన కలిగినదియును 
నలుదిక్కుల వ్యాపించిన సువాసనను కలిగినదియును 
దివ్య ఘన్ధముచెత మూర్తీభవించిన సువాసన కలదియును 
వాసనలను గ్రహిస్తూ హనుమంతుడు సీతకొరకు వెతుకు చుండెను 

ఏనుగు దంతములచే నిర్మించబడిన వివిదాకృతులను
ముత్యములు, పగడములు, రత్నములు, ఉన్న బొమ్మలను
భందు ప్రీతితొ తనను ఆహ్వానిస్తునట్టు, స్త్రీఅల పలకరిమ్పులను 
అక్కడ ఇటురమ్ము  ఇటురమ్ము అని పిలిచినట్లు మారుతి భావించెను  

ప్రుద్విపై పెద్ద బంగారు తివాచీలు పరుచబడి ఉండెను 
మత్త విహంగములతో సుఘంధ పరిమళాలు వీచు చుండెను 
పెక్కు స్తంభములతో ఉన్నభవనము దివికి ఎగురుచున్నట్లు ఉండెను
 గ్రహాది చిత్రాంకితమగు ఆ శాల భూమివలె విస్తీర్ణముగా ఉండెను

ప్రక్కపై పరచు జంపఖానాలు హంసలను బోలి తెల్లగా నుండెను
పాత్ర పుష్పోపహరములచె ఆశాల యమునా నదివలే కాంతిగా ఉండెను  

ధూపములచె నిండియున్న సుఘంధములు ఘుభాలించు  చుండెను
హనుమంతునకు ఆప్రదేశము కాంతిజనకమై మనసును ఉల్లాసపరిచెను

 శోకమును పోగొట్టునదియును కాంతికి ఉత్పత్తి స్తానమైన దివ్యశాలను
శబ్ద, స్పర్స, రూప, రస,గంధములను '5' ఇందిరియార్ధములతోను 
దేవలోకములో ఉన్నట్లు 5 ఇంద్రియములు మారుతికి  తృప్తి పరిచెను 
ఆ ప్రాంతము తల్లి వడిలో ఉన్నట్లు హనుమంతునకు సంతోషముకల్గెను 

అక్కడ దీపముల కాంతి చేతను, రావణుని తెజము చేతను 
పుష్పక విమానము కాంతి తోను, ఆభరణాల కాంతితోను 
ఏకాంతముగా వెలుగుతున్న కాంచన దీపముల తోను 
సిద్ధి శక్తులతో ఉన్న ప్రాంతము హనుమంతుడు చూసెను

నానా వర్ణములుగల వస్త్రములను, పుష్పహరములు ధరించిన స్త్రీలను 
నానా వేష భూషితులై తివాచీలపై పరుండిన ఉత్తమ స్త్రీలను 
అర్ధరాత్రియందు వివిధ క్రిడలచే అలసివళ్ళు మరచి నిద్రిస్తున్న స్త్రీలను 
శబ్దములేక నిశ్చలముగా ఉన్న నరనారీ సహాస్త్రమును మారుతి చూసెను

హంస బ్రమరములుగల మహా పద్మము వలే ఉన్న స్త్రీలను  
నిమిళి నేత్రములు, పద్మ ఘంధములు గల స్త్రీలను
వికసించిన పద్మములవలె, మకుళితమైన పద్మములవలె ఉన్న స్త్రీలను 
వికసించిన పద్మములపై మదించిన తుమ్మెదలను మారుతి చూసెను 

పద్మవదన స్త్రీల మద్య రావణుడు నిద్రించు చుండెను
తారల మద్య వెన్నెల కురిపించే చెంద్రుడిలా ఉండెను  
స్త్రీలందరు ఆకాశమునుండి రాలిన తారలుగా ఉండెను 
స్త్రీల ముఖ పద్మముల బట్టి వారి గుణములు తెలిసెను 

పాన క్రీడా సమయంలో విపర్యస్తమైన కెశములుగల స్త్రీలను
పెద్ద పెద్ద పూల చెండ్లు ధరించి క్రీడలొ రాలినపూలుగల స్త్రీలను
నుదుట తిలక చెదిరి ఘాడ నిద్రలో మైమరిచి ఉన్న   స్త్రీలను
కాలి అందెలు, హారులు, పడి ఉన్న స్త్రీలను మారుతి చూసెను

ముత్యాల హారములు తెగి,  రాలిన ముత్యాలమద్య ఉన్న స్త్రీలను 
పై వస్త్రములు మొత్తము జారి,  వివస్త్రగా కనబడుతున్న స్త్రీలను
రసనా దామములు తెగి మత్తు మత్తుగా కదులుతున్న స్త్రీలను 
 భారమును మోస్తున్నఆడు గుఱ్ఱపు పిల్లవలెఉన్న స్త్రీలను మారుతి చూసెను 

మహావనములో గజ రాపిడికి రాలిన పూలవలె ఉన్న స్త్రీలను 
నలిగి, తెగిన పుష్పాలపై కదులుతూ పరుండిన స్త్రీలను 
కర్ణములకు ధరించిన కుండలములు క్రింద పడేసిన స్త్రీలను 
స్త్రీల నిజరూపలను చూసి మనోనిబ్బరముగా హనుమంతుడుండెను

చంద్ర సూర్యులను బోలిన స్తనములపై హారములున్న స్త్రీలను 
స్త్రీల రోమ్ములపై ఉన్న హారములు నిద్రించు హంసలు వలే ఉండెను 
 బంగారువర్ణము కలిగి ఆభరణములతో స్త్రీలు, చక్రవాకములవలె ఉండెను
వైడూర్య ఆభరణములు ధరించిన స్త్రీలు నీటి కాకులవలె ఉండెను   

కొందరి స్త్రీల పిరుదులు ఇసుక తిన్నేలుగా కనబడు చుండెను
కొందరు స్త్రీలు చక్రవాక పక్షులతో శోభించు చున్న నదులవలె ఉండెను 
ప్రేమాది భావములుగల మొసల్లుగా, కీర్తులె తోరణాలుగల స్త్రీలుఉండెను 
చిరుమువ్వలె మొగ్గలుగా గల స్త్రీలను హనుమంతుడు చూసెను 


  ముఖముపైఉన్నకేశములు గాలికి కదిలి శొభయామానముగా నుండెను
స్త్రీల శరీరము పై ఉన్న చీర  చేరుగులు జండాల వలే ఎగురు చుండెను
స్త్రీల యోక్క కర్ణ  కుండలములు క్రింద పడి  సవ్వడి చేయు చుండెను
స్త్రీలశ్వాస-నిశ్వాసము వళ్ళ వస్త్రములు ఎగురుటను మారుతి చూసెను

భార్యలురావణుని మోము అని బ్రాంతిచె సవతులను ముద్దుపెట్టు కొనెను 
అస్వతంత్రులు రావణునిగా ఊహించి ఉత్తమస్త్రీలను చుంబించు చుండెను 
 ప్రత్యేకముగా తయారుచేసిన మద్యమును త్రాగిన స్త్రీలు అక్కడ ఉండెను
సుఖకరమైనదియగు వదన శ్వాసము రావణుని సేవించినట్లు మారుతి చూసెను

ఒక స్త్రీ మరియొక స్త్రీవక్ష స్తలముపై తల పెట్టుకొని నిద్రించెను
ఆమె భుజము తలకడగా చేసుకొని మరియొక స్త్రీ నిద్రించు చుండెను
ఒక స్త్రీ మరియొక స్త్రీతొడనే దిండుగా పెట్టుకొని నిద్రించు చుండెను
ఇంకొకస్త్రీ ఆమె యొక్క స్తనములనే దిండుగా పెట్టుకొని నిద్రించు చుండెను

కొందరు స్త్రీలు మదమునకు లోనై తొడలనె ఆశ్రయించి నిద్రించు చుండెను
పార్శములను, కటి ప్రదేశములను ఆశ్రయించి పెనవేసుకొని యుండెను
కొందరి స్త్రీలు స్నేహముతో శరీరముపై శరీరము చేర్చి నిద్రించు చుండెను

స్త్రీలుపరస్పరము ఊరు,పార్స,కటి, పృష్టముల నాశ్రయించి కౌగలించు కొనెను 

 వికసించిన పుస్పములవలె, వికసించిన స్త్రీలమఖాలు కనబడు చుండెను
పుష్పాలన్నీ దారంతో కట్టిన దండలాగా, స్త్రీలు ఒకరికొకరు చుట్టుకొనెను 
స్త్రీలందరు వనంలో దట్టముగా ఉన్న పుస్పాలవలె పెనవేసుకొని ఉండెను 
తుమ్మెదలు పువ్వు నుండి  పువ్వుపైకి పోయినట్లు స్త్రీలు కలసి ఉండెను 

స్త్రీలపై ఉన్న ఆభరణములను, మేనిపై ధరించిన వస్త్రము లను 
కొప్పులపై ధరించిన పూలను, ఎవరివో అర్ధకాకుండగా ఉండెను 
నిద్రలొ ఉన్న రావణుని తేజస్సును, స్త్రీల ఆభరణాల వెలుగును 
 నిర్నిమేష నేత్రములతో రావణుడు స్త్రీలను చూచు చుండెను 

అక్కడ రావణుని మరులుగొని దైత్యులు, గంధర్వుల వనిత లుండెను 
అక్కడ రావణునిపై ప్రేమతో వచ్చిన, మదవతులైన స్త్రీలు ఉండెను 
అక్కడ కోందరు స్త్రీలు రావణునిపై మన్మద ప్రేరణ కలిగి  ఉండెను 
రావణుని ప్రక్కన మద మత్తులైనస్త్రీలను హనుమంతుడు చూచెను 

అక్కడ బలత్కారముగా తెచ్చిన స్త్రీలు అనేవారు లేకుండెను 
అక్కడ కొందరు స్త్రీలు రావణుని గుణసంపదచే వచ్చినవారై ఉండెను
అక్కడ రావణుని భార్యలలో ఇతరలుకు బార్య లైనవారు లేకుండెను
అక్కడ రావణునిపై తప్ప, ఇతరులపై ప్రేమ ఉన్న భార్యలు లేకుండెను 

 రావణుని భార్యలలో నీచకులములొ పుట్టిన వారు లేకుండెను
రావణుని భార్యలలో తక్కువ అందము, హీనసత్వురలు లేకుండెను 
 భార్యలలో ఉత్తమమైన భూషణములు ధరింపని వారు లేకుండెను  
రావణునిచే బలాత్కారముగా తేబడిన సీత కాన రాకుండెను

హనుమంతుడు మనసులో అనుకొనెను రావణుని ఐశ్వర్యమునకు సీత లొంగి పోయి ఉండవచ్చునను కొనెను.  ఆది కవి వ్రాసిన ఈభావనను వివిధకవులు ఈ విధముగా వివరించారు. 

రావణుని భార్యలను చూసినట్లుగా, రాముని భార్య అగు సీతను చూసిన జన్మ సఫలమగును 
రావణుని భార్యలను చూసినట్లుగా,  సీతను కుడా భార్యగా  అనుకున్న సర్వనాశన మగును
 రావణుని భార్యలను చూసినట్లుగా, భర్తే ఆరాధ్య దేవతాగా ఉన్నసీతను కామించిన బ్రష్టుడగును 
రావణునిచే తేబడిన సీత మరెక్కడన్నా ఉన్న వానరుల  ప్ర్రయత్నము విఫలము కాకుండును 

సీత తప్పక అందరికంటే గొప్ప గుణము కలిగి ఉండును
రావణుడు సీతను అపహరించి చెయకూడని పని చేసిన వాడయ్యేను
భర్త లేని సమయాన చౌర్య రూపమున సీతను అపహరించి తెచ్చెను 
హనుమంతుడు దుఃఖముతో  సీత కానక మనస్సులో భాద వ్యక్తీ కరించెను. 

స్రీ సుందర కాండమునందు 9సర్గ సమాప్తము

🙏 సుందరకాండ 🙏 మధురిమలు 

🎈 భాగము 9 🎈

🌻 అంతఃపురం 🌻

రావణ అంతఃపుర౦ - రావణ రాణి వాసం

పొడవు గాను యోజనం - వెడల్పర్ధ యోజనం

పలు దంతాల ఏనుగులు - ఆయుధాలతో యోధులు

మకరాలు తిమింగలాలు - పలు  మహొన్నత సర్పాలు 

 

యమ, దేవేంద్ర భవనాలు - వరుణ కుబేర,  భవనాలు 

స్వేచ్ఛగా తేలు భవనాలు - గొప్పగ ఉన్న భవనాలు

రావణుని భార్య లున్నది - పరాక్రమం తో నున్నది    

నారీజనమే యున్నది  - లంకేశ్వరని భవనమది 

విశ్వకర్మ నిర్మిత మై  - బ్రహ్మ దక్షత కోసమై   

పుష్పకమ్ము విమాన మై - పొందే కుబేర జపమై 

విమానం కుబేరుడు ధై - జయమ్ముతొ రావణుడుదై 

సంతుష్టాన పరుడుదై - అద్భుత వాహనము అదై 

పలు గోపుర సమూహాలు - బంగారు సోపానాలు 

పలు మణిరత్న వేదికలు. - స్ఫటికమణుల గవాక్షాలు

పలు పగడాల,  ముత్యాలు - లేత సూర్య మణి కాంతులు 

అద్భుతా  పానీయాలు - రకరకాల  లేపనాలు 

భక్ష్య, భోజ్య,పదార్ధాలు - రకాల చోష్య, లేహ్యాలు 

మత్తిచ్చు పానీయాలు  - రా రా రమ్మని పిలుపులు 

అక్కడ హృదయ రత్నాలు - నారి భావ  సోయగాలు 

రెక్కలతోను భవనాలు   - చిత్ర విచిత్ర  చిత్రాలు 

గ్రామ, నగర, సౌధాలతొ - తివాచీ చిత్రాలతొ   

ఎత్తైన స్తంభా లతొ - రావణ శాక్తి వెలుగులతొ  

సర్వేంద్రియ తర్పణ మై - రాజహంసలనిలయమై  

శోభాయ మాన స్థలమై  - చక్కటి ఎగురు ధూపమై 

పిల్లల్ని పెంచు మూర్తీ - హృదయాన్నీ పంచు మూర్తీ 

ఇంద్రవైభవపు మూర్తీ   - సీత కొరకు వెతుకు మూర్తి 

భవనంలో స్టీలు ఎలా ఉన్నారంటే 

నేలకు చేరిన తారలు - సడలిన కేశ బంధాలు 

చెదరె అంగ భూషణాలు - జారిన పువ్వుల మాలలు

అస్తవ్యస్త హారాలు, - చిరుచెమటలతొ  తిలకాలు 

పాన వ్యాయామ సమయాలు -  తెగినట్టి ముత్తెపుసరులు

జారేను వక్షో జాలు -  పట్టు సడలె వడ్డాణాలు

తెగిపోయి ఊడి దండలు -  పడి పగిలే కుండలాలు

ఏనుగుతొక్కె శరీరాలు - జలములో లతలా కదులు  

చంద్ర కిరణ  శోభ లేలు - ముత్యాల హారాలు కదులు   

స్త్రీల అలంకారములు - రాజహంసవలె కదులు  

 చక్రవాకా హారాలు - పిరుదులు ఇసుకతిన్నెలు 

 

పొదిగిన చిరుగంటలుగా -  ఆభరణం మొగ్గలుగా 

వదనాలు కమలాలుగా  - శృంగార మకరాలుగా

తనుద్యుతులు తటాలుగా - వారు నది దేవతలుగా 

కొందరి చూచు కాలుగా -  అలంకారము కదులగా  

నిట్టూర్పులతొ హృదయాలు - హృదయాలపై కదలికలు  

చీర లెగెరె పతాకాలు - ముఖాలపై రాలె కురులు   

రావణు పై కామ చూపు - మధుపాన గంధం చూపు  

కర్ణకుండలాల చూపు - రావణ హాయిగా చూపు 

ఇక మద్యపాన వివశలు -  కాంతల ఆలింగనాలు   

వాసనతో తృప్తిపరులు - ఆలింగముతో సుఖాలు   

మేలి వసనాలు తలగడలు - బాహువులు ఉపధానాలు

వక్షస్థలం పై తలలు - ఒడిలొ తలపెట్టి నిద్రలు 

తొడలమీద నే స్త్రీలు -, పిరుదులమీద స్త్రీలు 

మైకంతో శరీరములు -  స్పర్శలోనే మూలుగులు 

  

పూలపై దుమ్మెదలవలె -  ఒకరి భుజం దండలవలె 

నారీమణిహారంవలె - ఉండె దండలొ పూలవలె 

మధుపాన గాలి వాసన - కాంతి గంధతో వాసన   

రావణ శరీర వాసన - మహిళ లలో మదవాసన 

ఒకరొకరు పెనవేసుకొని -  కదలియాడు లతలనుకొని 

బంధనాలు బిగించుకొని - చుంబనాలతొ చేయు పని  

బంగారు దీపాల వలె - స్త్రీలచూపులే వెలుగులె  

అలసినా ముఖకవలికలె - చెల్లా చెదిరె  కేశాలె   

రావణ శక్తి లొంగె వారు - ఇష్టమైన ఆశ వారు  

సౌందర్య దాసులు వారు - అవివాహితులైన వారు 

అనురాగం ఉన్నవారు - ఆత్మీయత చూపువారు 

ప్రేమచూపి బత్కు వారు - తక్కవందం లేని వారు  

సీత కూడ ఉంటె ఉండు - సంతసమ్ము తోను ఉండు 

ఆడ మరచి నిద్ద్ర ఉండు - ఆమె సీత కాక ఉండు 

రూప, కులం లేనివారు - గుణ శీలం లేనివారు 

అంచనా తక్కువవారు  - రావణవద్దను  లేరు 

9. Pranjali - సుందరకాoడ - తెలుగు- వచస్సు ( 8 va sargamu )

ఓం శ్రీ  రాం              ఓం శ్రీ  రాం                 ఓం శ్రీరాం

                                             శ్రీ మాత్రే నమ:
                                  శ్రీ  రామ చంద్రపరబ్రహ్మనే నమ:
                                                                      

               

                

విశ్వకర్మచే నిర్మిమ్చబడిన అత్యుత్తమమైన మెరుపు విమానమును

ఆదిత్య మార్గ చిహ్నమువలె కనబడుచు ప్రసంసింమ్ప బడుచున్నదియును

అమితమైన సౌందర్యముగల ప్రతిమలతో శొభిమ్చుచూ ఉన్నదియును

పవననందనుడు మధ్యభాగమున ఉన్న విమానమును చూసెను 

ప్రయత్నా పూర్వకముగా ఏదియు నిర్మించ బడనిదియును 

బహుమూల్యమైన రత్నములు లేని భాగమనేది లేనిదియును 

దేవవిమానమువలె విశేషమైన శక్తి కలదియును 

అద్బుతమైన విమానమును పవన నందనుడు చూసెను 

తపోనిష్టతే సంప్రాప్తమైనదియును

పరాక్రమముచే నార్జింప బడినదియును

మనస్సును బట్టి ప్రయాణము చేయునదియును 

రచనా విశేషముల్తొ నిర్మించ బడినదియును

ఎక్కినా వాని మనస్సును బట్టి వేగముగా పోవు నదియును 

శత్రువులకు కానరాకుండా అడ్డగించుటకు వీలు లేనిదియును 

 వాయువేగాముతో, సమాన వేగముగా, పోవునదియును 

పుణ్యవంతులు, మహాత్ములు ప్రయాణము చేయుటకు వీలున్నదియును 

విమానమును కుండలములతో శోభిల్లు చున్న వారును 

అధికమైన ఆహారమును  భుజించు వారును 

గుండ్రని కండ్లుగల ఆకాశసంచారుము చేయగల రాక్షసులను

పై వారితో పాటు పిశాచములు నడుపు విమానము చూసెను

 వసంత  ఋతువులో వికసించే పుస్పములవలెను

మనోహరమైన శరత్కాల చంద్రునివలెను 

వసంతము కంటే మనోహరమైన పుష్పక వినమును 

విశిష్టరూపముగా ఉన్న విమానమును హనుమంతుడు చూసెను

 సుందరకాండము నందు 8వ సర్గ సమాప్తము

8. Pranjali - సుందరకాoడ - తెలుగు- వచస్సు ( 7 va sargamu )

ఓం శ్రీ  రాం              ఓం శ్రీ  రాం                 ఓం శ్రీరాం

                                             శ్రీ మాత్రే నమ:
                                  శ్రీ  రామ చంద్రపరబ్రహ్మనే నమ:

 

నీళ మనుల తొ  పొదగ బడిన బంగారు కిటికీలను

పక్షి సమూహములు చేయు మదుర స్వరములను 

వర్షా కాలములో మేఘముల చే మెరిసేమెరుపులను

వేలుగుఉన్న భవనమును హనుమంతుడు చూసెను 

రాక్షసలు  స్వబలముతో నిర్మించిన గృహములను

బహువిధములైన రత్నములతో నిర్మించినవియును 

దేవతలు, అసురులు, పూజింప   దగినవి యును

ఎట్టి దోషములేని గృహములను మారుతి చూసెను

సాక్షాత్తు మయునిచే నిర్మించ బడినవియును

భూలోకంలో సకలగుణ శ్రేష్టము లైనవియును

ఉన్నతమైన మేఘములు వలే తెల్లనియును

బంగారు నగిషి  దిద్దిన భవనము ను చూసెను

 అక్కడ భూమి పర్వత పంక్తులతో ఉండెను
పర్వతములపై వృక్ష సముదాయముతో నిండియుండెను
వృక్షములపై పుష్ప సముదాయములతో నిండి యుండెను 
పుష్పములు, కింజుల్కములతో రేకులతో నిండి యుండెను

పద్మాకారములో శ్వేత భవనములు యుండెను 
పద్మములతో సరస్సులు నిండి యుండెను 
పద్మములపై కింజల్కములు నిండియుండెను
పువ్వులతో ఉన్నతమైన వనములుండెను 

 వెండి, పగడములతొ నిర్మింపబడిన విహంగములుండెను
రత్నములతో చిత్రమైన సర్పములు చెక్కబడి యుండెను
మంచి అవయవ సంస్థానముగల జాతిగుఱ్ఱములు ఉండెను
అనేక పగడములుగల విమానమును హనుమంతుడు చూసెను

 బంగారంతో చేయబడిన పుష్పములతో నొప్పు రెక్కలుండెను
లీలగా క్రిందకు వంపబడిన కుటిలమైన పక్షము లుండెను
సాక్షాత్తు కామదేవుని దివ్య సుందర రూపాలుండెను
     సుందరమైన ముక్కులుగల పక్షులు ప్రకాశించుచుండెను

పద్మాల సరస్సునందు ఒక పద్మముపై లక్ష్మీదేవి యుండెను
ఇరువైపులా గజములతోండములందు పద్మాల కాడలుండెను
లక్ష్మీదేవి సుందరమైన హస్తము లందు పద్మములు ఉండెను
బంగారముతో చెక్కబడిన లక్ష్మీదేవి చిత్రమును మారుతి చూసెను 

సర్వప్రశస్యముగా ఉన్న లంకాపట్టణమంతా తిరుగు చుండెను
   పతి, గుణ, ద్యానముచే, ఉన్న సీత మాత్రము కనబడ కుండెను
 భార్తతోడు లేక, స్తైర్యమును కోల్పోయిన జానకి కానరాకుండెను 
బహువిధములుగా నాలోచించి సీత కొరకు మారుతి వెతికెను 

నిశిత బుద్ధియును, ధర్మ మార్గ వర్తియును 
 సూక్ష్మ  దర్శనముగల మహాత్ముడును 
అప్రతిహతమైన దృష్టిగల హనుమంతుడు
సీత కన్పడక పోవుటవలన దు:ఖా క్రాంతుడయ్యేను